Quelltext der Seite Benutzer:Lutheraner/Zeeland (Noord-Brabant)

{{Baustelle}}

'''Bitte nicht löschen wegen falscher Sprache, soll in nächster Zeit ins Deutsche übersetzt werden'''--[[Benutzer:Lutheraner|Lutheraner]] 22:31, 12. Mai 2011 (CEST)

{{Infobox plaats in Nederland
| naam = Zeeland
| bestandsnaam vlag = Vlag zeeland.png
| bestandsnaam wapen = Wapen zeeland.png
| locatie =
| provincie={{NL-vlag|Noord-Brabant}}
| gemeente={{NL-vlag|Landerd}}
| inwoners = 6.019
| datum inwoners = 1 januari 2009
| verkeersader = [[Rijksweg 50|A50]], [[Provinciale weg 277|N277]], [[Provinciale weg 324|N324]]
| netnummer = 0486
| postcode = 5410, 5411
| lat_deg= 51
| lat_min= 41
| lat_sec=48
| lon_deg=5
| lon_min=40
| lon_sec=34
}}
'''Zeeland''' ([[Brabants]]: ''Zélland'') is een dorp in de gemeente [[Landerd]], gelegen in de [[Peel (Nederland)|Peel]] in het oostelijke deel van de provincie [[Noord-Brabant]]. Het is een [[bedevaart]]soord van de heilige [[Paus Cornelius|Cornelius]], die bijzonder wordt vereerd in de plaatselijke parochiekerk van de heilige [[Jakobus de Meerdere|Jacobus de Meerdere]].

Tezamen met een aantal buurtschappen had het dorp 6019 inwoners aan het begin van 2009.

==Toponymie==
De naam Zeeland komt uit de Frankische tijd (600-900 n.Chr.) en stamt van het Oudhoogduits "selilant" of het Latijn "terra salica", wat "vrij erfgoed" betekent. Het betrof een aantal vrije ontginningsboerderijen ("salae") nabij een herenhoeve. In de loop van de geschiedenis werd de naam van de nederzetting achtereenvolgens geschreven als: "Zelant", "Selant", "Seelandt", en "Op-Zeeland". 

== Geschiedenis ==
=== Land van Herpen ===
In de [[13e eeuw]] maakte Zeeland deel uit van de [[heerlijkheid Uden]]. In [[1233]] vond een scheiding plaats tussen het territorium [[Cuijk (plaats)|Cuyk]] en het [[Land van Herpen|Land van Herpen en Uden]]. Uden vormde in die periode samen met Herpen één heerlijkheid. Tot de stichting van het stadje [[Ravenstein (stad)|Ravenstein]] bleef [[Herpen]] de hoofdplaats van dit landje.

=== Land van Ravenstein ===
In [[1324]] ging de [[heerlijkheid (bestuursvorm)|heerlijkheid]] Uden in bestuurlijk opzicht behoren tot het [[Land van Ravenstein]] onder heerschappij van het Huis van Valkenburg tot en met [[1396]].

Vanuit de [[schepenbank]]en Herpen en Uden ontstond in [[1339]] het 'Heikantsgericht'. Deze schepenbank strekte zich uit over de gehele vroegere [[heerlijkheid (bestuursvorm)|heerlijkheid]] Uden, bestaande uit [[Uden (plaats)|Uden]], [[Boekel (Noord-Brabant)|Boekel]] en Zeeland. Van deze schepenbank, die in totaal uit zeven leden bestond, waren er twee afkomstig uit Zeeland. Een document uit 1339 dat deze bestuursvorm beschrijft vormt tegelijkertijd de oudste vermelding van Zeeland. De [[dorpskeur]] aan Zeeland werd toen verleend door Heer ''Jan van Valkenburg''. In [[1385]] kreeg Zeeland [[gemeenterechten]].

Op [[22 september]] [[1367]] werd te Zeeland een kapel gesticht ter ere van de Heilige Jacobus de Meerdere en de Heilige Cornelius. Een medaillon uit [[1475]] toont aan dat er toen reeds een [[schuttersgilde]] bestond, gewijd aan Jacobus. Het oudste schriftelijke document omtrent dit gilde dateert van [[1614]].

Door het kinderloos overlijden van ''Reinoud van Valkenburg'' (gehuwd met Elisabeth van Kleef) beleende de hertog van Brabant Adolf van Kleef met Herpen, Ravenstein en Uden waardoor in [[1397]] het Land van Ravenstein [[Hertogdom Kleef|Kleefs territorium]] werd. Nadien kwam het gebied in [[1629]] onder [[Palts-Neuburg]]. Onder de Neubergers kende het gebied [[godsdienstvrijheid]].

In de 16e eeuw werd de kapel vergroot en op [[14 juni]] [[1628]] werd Zeeland een zelfstandige parochie. In [[1663]] werd de grote luidklok ter plaatse vervaardigd door [[Pieter van Trier]], terwijl in [[1679]] een nieuwe pastorie werd gebouwd.

Doordat de aangrenzende [[Gewest (Lage Landen)|gewesten]] Brabant en Gelderland vanaf [[1648]] officieel onder de [[Staten-Generaal van het Koninkrijk der Nederlanden|Staten-Generaal]] vielen, werd het Land van Ravenstein meer en meer als "buitenland" gezien. De godsdienstvrijheid bood katholieken uit [[Staats-Brabant]] gelegenheid hier godsdienstoefeningen bij te wonen in [[grenskerk]]en.

In [[1773]] werd de eerste [[brandspuit]] aangeschaft die tot [[1850]] dienst bleef doen.

=== Franse tijd ===
In [[1796]] werd het Land van Ravenstein stilzwijgend bij de Bataafse Republiek ingelijfd. Het was afgelopen met de "[[Afhankelijk gebied|status aparte]]" van het Land van Ravenstein. In [[1806]] ging Zeeland deel uitmaken van het [[Koninkrijk Holland]] waarbij Zeeland een zelfstandige gemeente werd. In [[1809]] bezocht koning [[Lodewijk Napoleon Bonaparte|Lodewijk Napoleon]] het Land van Ravenstein. Hij meldde daarna:

''"Met leedwezen heeft Z.M. zich overtuigd, dat in het kwartier Ravenstein het geheel bestuur zich in eenen toestand bevindt verre beneden het overige van het rijk."''

hierbij verwijzende naar het feit, dat alles in het Land van Ravenstein teveel bij het oude bleef. De staatsgrens tussen de Meierij en het Land van Ravenstein was verdwenen, en daarmee ook de privileges die het oude Land van Ravenstein bezat.

In [[1812]] kwam het [[kadaster]] tot stand. Allerlei grensgeschillen tussen [[Boekel (Noord-Brabant)|Boekel]], [[Uden (plaats)|Uden]] en Zeeland werden daardoor beslecht. Alleen over de status van de [[Graspeel]] bestond nog onduidelijkheid.

In [[1817]] werd het eerste gemeentehuis gebouwd en in [[1822]] kwam de eerste postbode. In [[1831]] trokken duizenden Noord-Nederlandse militairen door Zeeland. Deze namen deel aan de [[Tiendaagse Veldtocht]] tegen de [[Belgische Opstand]].

Zeeland leverde missionarissen, de eerste was [[Jan van de Brand]] die in [[1844]] naar [[Indonesië]] vertrok. Vanaf 1850 emigreerden vele Zeelanders naar Amerika. Ondertussen werd aan de infrastructuur gewerkt. Er kwam in 1850 een nieuw gemeentehuis en een hulppostkantoor, en in [[1855]] de eerste klinkerweg van Uden naar [[Overlangel]], die ook Zeeland aandeed. In [[1867]] kwam er een verharde weg naar Boekel, en in [[1878]] werd de spoorlijn van [[Boxtel (plaats)|Boxtel]] naar [[Wesel (stad)|Wesel]], het [[Spoorlijn Boxtel - Wesel|Duits Lijntje]], geopend. In [[1868]] kwam een verharde weg naar [[Escharen]] gereed.

Omstreeks 1850 bestond in Zeeland een pianofabriek van N. Bouwens. Deze ging in 1858 failliet. In [[1875]] begon de familie Coenen een meststoffenbedrijf dat weldra zou leiden tot de eerste Nederlandse [[kunstmest]]fabriek, [[Coenen en Schoenmakers]], te Uden.

In [[1883]] werd ook het klooster van de Zusters [[Franciscanessen]] ingewijd. Deze zusters beoefenden de bejaarden- en ziekenzorg en gaven onderwijs.

===Twintigste eeuw===
In [[1905]] werd de straatverlichting op gas ingevoerd en in [[1910]] werd de Stoomzuivelfabriek "Sint-Jacobus" geopend evenals een hulptelefoon- en telegraafkantoor. De zuivelfabriek werd in [[1970]] overgenomen door [[Campina]] en in [[1974]] gesloopt. In [[1906]] startten grootschalige ontginningen van de heide- en broekgebieden in de omgeving. In [[1921]] kwamen de eerste aansluitingen op het elektriciteitsnet. Van [[1927]]-[[1039]] werden naaldbossen geplant bij wijze van [[werkverschaffing]].

Op [[10 mei]] [[1940]] kwamen bij [[Mill]] twee Duitse pantsertreinen over de grens en doorbraken de [[Peel-Raamstelling]]. Ze wisselden van trein in halte Zeeland, op hun terugtocht werden ze tegengehouden. Op 11 mei kwam de bezetter. Door beschietingen werden enkele boerderijen en huizen verwoest. In [[1942]] werd [[Vliegbasis Volkel]] aangelegd waardoor een aantal gezinnen moesten wijken. De kerkklokken werden in [[1943]] geroofd. Op [[19 september]] [[1944]] kwamen de eerste geallieerde militairen in Zeeland in het kader van de [[Operatie Market Garden]] en werd Zeeland bevrijd.

Nadat in [[1950]] het verkeer over het Duitse Lijntje was stilgelegd werden in [[1977]] de rails gesloopt.

Tot [[1994]] was Zeeland een zelfstandige gemeente, met als hoofdkern het dorp Zeeland en verder de buurtschappen: [[Oventje]] (bestaande uit ''Voor-Oventje'' en ''Achter-Oventje''), [[Brand (Landerd)|Brand]] en [[Graspeel]].

Bij de gemeentelijk herindeling van Noordoost-Brabant in 1994 is Zeeland samengevoegd met de gemeente [[Schaijk]] tot de nieuwe gemeente [[Landerd]]. De gemeenteraad komt bijeen in het raadhuis van Schaijk en het gemeentehuis is in Zeeland gevestigd.

Op [[10 augustus]] [[1925]] kwam in de namiddag een [[orkaan|cycloon]] vanuit de richting van [[Uden (plaats)|Uden]] in Zeeland aan de grond. Deze cycloon die met ontzettend veel kracht over het gehucht [[Oventje]] raasde liet een spoor van vernieling achter.
Ook [[Langenboom]] werd door deze cycloon flink getroffen. De cycloon, die na Langenboom weer omhoog ging, zakte weer naar de grond in het stadje [[Borculo]].
Tijdens de [[stormramp van 1925|stormramp]] is door de cycloon in Oventje een elektriciteitspaal compleet om zijn as gedraaid. Deze paal is nu nog als monument te bezichtigen. De paal is in 2006 gerestaureerd en op [[31 maart]] [[2006]] weer onthuld.

==Bezienswaardigheden==
===Jacobus de Meerderekerk===
De kerk van Zeeland, gewijd aan [[Jacobus de Meerdere]], werd gebouwd omstreeks [[1870]]. De architect van deze kerk was [[Cornelis van Dijk]] uit [[Heesch]]. In [[1914]]-[[1915]] werd de kerk uitgebreid met [[pseudotransept]]en. De glas-in-loodramen dateren van [[1915]] tot [[1925]] en werden vervaardigd door het atelier van [[Joep Nicolas]] uit [[Roermond (stad)|Roermond]]. Het orgel werd in [[1891]] geplaatst en werd gebouwd door orgelbouwer [[Franciscus Cornelius Smits]] uit [[Reek]].

===Windmolens===
Het dorp heeft twee monumentale [[korenmolen]]s die beide in 2008 zijn gerestaureerd: de [[Coppensmolen]] en [[De Dageraad (molen)|De Dageraad]]. In de buurtschap [[Oventje]] bevindt zich de [[stellingmolen]] [[Sint Victor (Oventje)|Sint Victor]].

== Foto's ==
<gallery>
Image:Zeeland, kerk foto2 2010-04-10 12.23.JPG|Zeeland, kerk
Image:Zeeland, molen1 foto2 2010-04-10 13.07.JPG|Zeeland, molen
</gallery>

==Natuur en landschap==
Zeeland ligt te midden van landbouwontginningen. In het oosten loopt de [[Graspeelloop]] en in het noorden de [[Rusvense Loop]]. Beide komen uit in de [[Hoge Raam]] die op zijn beurt in de [[Graafse Raam]] uitmondt.

Natuurgebieden zijn in het westen het uitgestrekte Landschapspark [[Maashorst]], in het noorden de [[Reekse Heide]] en in het zuiden de [[Trentse Bossen]].

==Economie==
Hoewel de landbouw in Zeeland altijd een belangrijke rol heeft vervuld was er ook enige nijverheid. Zo waren er twee [[bierbrouwen|bierbrouwerijen]]. Brouwerij "De Roode Leeuw" was een zeer bekende brouwerij die aan het einde van de 19e eeuw eigendom werd van [[Joseph van de Ven]]. Deze produceerde het "Faro"-bier. Joseph ([[1872]] - [[1947]]) was zoon van een bierbrouwer uit Son die getrouwd was met de dochter van een bierbrouwer uit Zeeland. Van diens familie erfde hij de brouwerij. Via gemeenteraadslid en wethouder bracht hij het tot burgemeester van Zeeland, wat hij was van [[1932]]-[[1938]].<ref>[http://www.bhic.nl/index.php?id=10246 Burgemeesters van Zeeland, 1810-nu] [[Brabants Historisch Informatie Centrum|BHIC]]</ref> Daarnaast was hij dus actief als brouwer en toen, in de jaren '30 van de 20e eeuw, de kleinere dorpsbrouwerijen in moeilijkheden kwamen ging de Roode Leeuw ook [[frisdrank]]en produceren, en wel in [[1931]]. In 1938 werd de brouwerij overgenomen door [[Drie Hoefijzers (bedrijf)|Drie Hoefijzers]]. De bierproductie werd daarop gestaakt. Na de dood van Josephus kwam, in [[1948]] ook aan de limonadeproductie een einde. In [[1906]] werd een pand naast de brouwerij gebouwd waarin tegenwoordig Café "d'n Brouwer" is gevestigd en dat een gemeentelijk monument is. Dit is tevens het geboortehuis van filmactrice [[Monique van de Ven]], waarvan Josephus de grootvader was.<ref>[http://www.bhic.nl/index.php?id=10280 Opkomst en ondergang van De Roode Leeuw] BHIC</ref>

==Gevangenis==
In [[1967]] werd gevangenis "De Corridor" geopend aan de weg naar Uden. Van oorsprong heette het "Penitentiair Trainingskamp De Corridor" en werden er jeugdige (18 tot 24 jaar) kortgestraften geplaatst die een trainingsprogramma a-la militaire dienst volgen en veel in de bossen rond het terrein te vinden waren, sportend in overall. Daarnaast liep men stage bij diverse bedrijven in de regio in de omgeving. 

Reeds enkele jaren past deze manier van straffen niet meer en is "de Corridor" omgevormd tot een [[Terbeschikkingstelling (strafrecht)|TBS-inrichting]]. Sedert [[2008]] verblijven hier 88 TBS'ers met een [[longstay]]status. De instelling maakt deel uit van de [[Pompestichting]].

Buiten de poort van de Corridor is "de Marstal" te vinden. Hier bereiden TBS'ers zich middels stages voor op hun terugkeer in de maatschappij. Deze instelling beschikt over faciliteiten voor o.a. sport, muziek en een goede bibliotheek.

==Trivia==
[[Afbeelding:1866 Zeeland.gif|thumb|right|Zeeland in 1866]]
* In Carnavalstijd zijn er beperkt carnavalsactiviteiten in Landerd. In het dorp Zeeland wordt ca. 3,5 weken na de Carnaval op zondag een zogeheten [[Halfvasten]]optocht gehouden, die (vaak prijswinnende) carnavalswagens, loopgroepen en muziekgroepen trekt uit de wijde omgeving.
* De Carnavalsvereniging in het dorp Zeeland heet 'De Smouskes'.
* De Miliaire [[Vliegbasis Volkel]] ligt voor het merendeel op Zeeland's grondgebied, echter omdat de hoofdingang op het grondgebied van het naburige [[Volkel]] ligt, heet de vliegbasis "Volkel".

==Geboren in Zeeland==
* [[Monique van de Ven]] (28 juli 1952), actrice
* [[Frans Schraven]] (10 januari 1959), Musicalacteur, producent, choreograaf
* Pater [[Jan van Kilsdonk]], ([[Jezuïeten|SJ]]) (19 maart 1917), priester en studentenpastor in Amsterdam, overleden aldaar [[1 juli]] [[2008]] en begraven [[7 juli]].
* [[Tonnie Dirks]] (12 februari 1961), zesvoudig Nederlands kampioen Cross
* [[Daphny van den Brand]] (6 april 1978), meervoudig Nederlands kampioene Cyclocross

==Nabijgelegen kernen==
[[Schaijk]], [[Reek]], [[Langenboom]], [[Oventje]], [[Uden (plaats)|Uden]]

==Zie ook==
* [[Lijst van rijksmonumenten in Zeeland (plaats)]]


{{bron|bronvermelding={{references}}}}

{{coördinaten|51_41_48_N_5_40_23_E_type:city_scale:25000_region:NL|51° 42' NB, 5° 40' OL}}
{{Navigatie gemeente Landerd}}

[[Categorie:Landerd]]
[[Categorie:Plaats in Noord-Brabant]]
[[Categorie:Voormalige gemeente in Noord-Brabant]]

[[en:Zeeland, North Brabant]]
[[fr:Zeeland]]